Na czym polega kryzys światopoglądowy poety? (1)
I. Przeczytaj
Tren IX Jana Kochanowskiego i wykonaj polecenia.
 | Tren IX |
Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze,
Która (jeśli prawdziwie mienią)
[1] wszystki żądze,
Wszystki ludzkie frasunki
[2] umiesz wykorzenić,
A człowieka tylko nie w Anioła odmienić,
Który nie wie co boleść, frasunku nie czuje,
Złym przygodam nie podległ, strachom nie hołduje.
Ty wszystkie rzeczy ludzkie masz za fraszkę sobie,
Jednaką myśl tak w szczęściu, jako i w żałobie
Zawżdy
[3] niesiesz. Ty śmierci najmniej się nie boisz;
Beśpieczna, nieodmienna, niepożyta stoisz.
Ty bogactwa nie złotem, nie skarby wielkiemi,
Ale dosytem
[4] mierzysz i przyrodzonymi
Potrzebami. Ty okiem swym
[5] nieuchronionym
Nędznika upatrujesz pod dachem złoconym.
A uboższym nie zajźrzysz szczęśliwego mienia,
Kto by jedno
[6] chciał słuchać twego upomnienia.
Nieszczęśliwy ja człowiek, którym lata swoje
Na tym strawił
[7], żebych był ujźrzał progi twoje.
Terazem nagle z stopniów ostatnich zrzucony,
I miedzy insze
[8], jeden z wiela
[9], policzony
[10].
Jan Kochanowski,
Treny
Wyjaśnienia:
[1] Jeśli prawdziwie mienią – mówią prawdę, jeśli prawdą jest.
[2] Frasunek – zmartwienie.
[3] Zawżdy – zawsze.
[4] Dosyt – dostatek, bogactwo.
[5] Swem – swym.
[6] Jeno – tylko.
[7] Tem strawił – na to poświęciłem.
[8] Miedzy insze – między innych.
[9]Z wiela – z wielu.
[10] Policzony – włożony, sklasyfikowany.
 | Polecenia: |
1. Wyjaśnij, dlaczego adresatką wypowiedzi podmiotu jest Mądrość. Przypomnij sobie najważniejsze zasady i wartości, które wyznawał Jan Kochanowski.
2. Jakie emocje wpisane są w człowieczeństwo? Co różni człowieka od Anioła?
3. Podkreśl fragmenty, które odnoszą się do Mądrości. Na ich podstawie scharakteryzuj Mądrość.
4. Podkreśl w trenie fragment, w którym ujawnia się zwątpienie w słuszność sądów o Mądrości. Co podmiot liryczny zarzuca Mądrości?
5. Nazwij ton wypowiedzi, jakim podmiot liryczny mówi o Mądrości. Czy ma to znaczenie dla interpretacji utworu? Uzasadnij odpowiedź.
6. Przeczytaj jeszcze raz ostatnie cztery wersy analizowanego trenu. Co spowodowało, że podmiot liryczny nazwał się nieszczęśliwym?
7. Nazwij postawę podmiotu lirycznego.